از زمان شروع اپیدمی کرونا تاکنون کسبوکارها با اتفاقات غیرمنتظره زیادی روبرو بودهاند، در تمام این دوران نقش فناوری و تأثیر آن در ایجاد تغییرات اساسی در جهان بر کسی پوشیده نبوده، بدیهی است تغییراتی که فناوری ایجاد میکند صرفاً جنبه رقابتی ندارد بلکه تغییر شکل بازارها، مدلهای کسبوکار، رونق اقتصادی و به شکل کلی ایجاد رفاه در زندگی انسانها از آثار بهکارگیری فناوریهاست. دنیای تکنولوژی با چنان سرعتی در حال پیشرفت است که انتظار میرود در سالهای آینده شاهد ترکیب آنها و تجربه پیوند جهان فیزیکی با زندگی دیجیتال باشیم.
اگرچه هنوز هم نمیتوان به شکل قطعی پیشبینی کرد که روندهای فناوری به چه سمت و سویی حرکت خواهند کرد بااینحال به نظر میرسد سازمانها با دنبال کردن این روندها و پیشبینی شیوهی بهکارگیری آن، برنامهریزی بهتر و البته آینده بهتری را برای کسبوکارشان تضمین خواهند کرد.
موسسه مک کینزی در سال 2022 تحقیقی در رابطه با شناسایی مهمترین روندهای فناوری انجام داده است. به گفته این موسسه تحقیق پیش رو حاصل انجام دهها مصاحبه و صدها ساعت مطالعه برای شناسایی تازهترین روندها، چالشهای آن و صنایعی که از آن بهره میبرند، بوده است. در ادامه این نوشتار به خلاصهای از این تحقیق در قالب روندهای شناساییشده و اثری که هرکدام در صنایع متفاوت بهجا میگذارند، میپردازیم.
فناوری اتصال پیشرفته (Advanced connectivity) ؛ ارتباطی فراتر از چارچوبها
امروزه فناوریهای مرتبط با شبکههای ارتباطی به دنبال راهکارهایی هستند که با بیشترین اثربخشی، کمترین تأخیر و پوشش جغرافیایی گسترده، حجم دادههای بیشتری در شبکه انتقال دهند. این موضوع بیشک ارتباط مستقیمی با بهبود تجربه مشتری و افزایش بهرهوری صنایع متنوعی ازجمله تولید، بهداشت و سلامت، حملونقل و … خواهد داشت. بهعنوان نمونه در آینده نزدیک با روی کار آمدن خودروهای بدون سرنشین، فناوریهای مرتبط به اتصال پیشرفته از مهمترین فناوریها در صنعت خودروسازی به شمار میآید. از دیگر صنایع میتوان به کاربرد این فناوری در استفاده از سنسورهای هوشمند و اینترنت اشیاء در صنعت فناوری اطلاعات و خدمات الکترونیک اشاره کرد.
هوش مصنوعی؛ گامی به سوی آینده تحول دیجیتال
امروزه در تمام سازمانهای موفق، مهمترین تصمیمات بر اساس تحلیل و تفسیر دادهها، گرفته میشود. اگرچه در گذشتهای نهچندان دور این تصمیمات توسط انسانها گرفته میشد اما اکنون با ظهور فناوریهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در بسیاری موارد شاهد تصمیمگیریهای اتوماتیک هستیم. رشد ۶درصدی استفاده از هوش مصنوعی در میان سازمانها نسبت به سال 2020 شاهدی بر این ادعاست. به گفته مککینزی مهمترین عاملی که منجر به توسعه این فناوری در میان سازمانها شده است، استفاده از راهکارهایی با هدف تسهیل فرآیندهاست. برای نمونه چتباتها را در نظر بگیرید؛ بسیاری سازمانها به کمک فناوری هوش مصنوعی، سیستم پشتیبانی آنلاین برای پاسخگویی سریع و بدون وقفه به پیامهای مشتریان ارائه میکنند. همچنین در صنایعی مثل خردهفروشیهای آنلاین هوش مصنوعی میتواند تقاضا برای محصولات در مقاطع زمانی مختلف را پیشبینی کند؛ بنابراین عرضهکنندگان محصول میتوانند موجودی خود را از قبل بر اساس تقاضای بازار تنظیم و تأمین کنند.
رایانش ابری و رایانش مرزی؛ افزایش بهرهوری زیرساختها
پلتفرمهای ابری از مراکز داده بزرگی ساخته شدهاند که ظرفیت قابلتوجهی برای ذخیره و پردازش دادههای حجیم ایجاد میکند، در رایانش مرزی نودها (دستگاههای پردازش کننده) در نزدیکترین محل به کاربر قرار میگیرند، با این روش اطلاعات با کمترین تأخیر در همان نودها، پردازش و ذخیره میشوند، سپس به دیتاسنترهای ابری منتقل میشوند. این موضوع بهویژه در ارائه خدماتی مثل خودروهای هوشمند یا خط تولید کارخانهها میتواند مزایای قابلتوجهی ایجاد کند.
بر اساس برآوردهای مکینزی استفاده از پلتفرمهای رایانش ابری در میان 500 شرکت لیست fortune نزدیک به 1 تریلیون دلار صرفهجویی به دنبال خواهد داشت. همچنین افزایش بهرهوری و پاسخ به تقاضای کاربر در زمانهای پیشبینی نشده از دیگر مزایای بهرهمندی از این فناوری است. با این تفاسیر کاربردهای رایانش ابری در صنایع متفاوتی به چشم میخورد، بهعنوان نمونه در حوزه مالی سازمانها با پیادهسازی نرمافزارهای ابری میتوانند بدون پیچیدگیهای تکنولوژی و هزینههای آن، همیشه از بهروزترین نسخه نرمافزارهای مالی و به دنبال آن دادههای مالی استفاده کنند. در صنعت رسانه و سرگرمی مجریان میتوانند در صورت وجود تقاضاهای پیشبینی نشده از سرورهای انعطافپذیر برای پاسخ به نیاز مشتری استفاده کنند.
بر اساس پژوهش مکینزی؛ رشد میزان استفاده از اطلاعات در لحظه در کنار عدم استفاده از زیرساختهای سنگین و پیشرفته، همه آن چیزی است که رایانش ابری را به یک فناوری مهم تبدیل کرده است.
واقعیت همهجانبه؛ پیوند دنیای فیزیکی با دنیای دیجیتال
این دسته از فناوریها درواقع یک دنیای شبیهسازی شده با کمک کامپیوتر است که با کمک ابزارهایی به انسان کمک میکند تجربهای شبیه به واقعیت داشته باشد. به کمک این دست فناوریها، تعاملات در دنیای مجازی با سطوح متفاوتی از واقعی سازی بهوسیله واقعیت افزوده (AR)، واقعیت مجازی (VR) و یا ترکیبی از این دو (ML)، امکانپذیر است. در سال 2021 حدود 4 بیلیون دلار روی استارتاپهای فعال در زمینه AR و VR سرمایهگذاری شده است.
روندهای اخیر نشان داده است این فناوری در صنایع مختلف مانند صنعت گردشگری درحالتوسعه است. با این روش هتلها میتوانند تجربه ورود و استفاده از امکانات را در دنیای مجازی برای کاربران فراهم و با این روش مشتریان بیشتری جذب کنند. همچنین در صنعتی مثل سلامت و روانشناسی از این فناوری با هدف آموزش دانشجویان برای یادگیری بهتر مدیریت بحران در برخورد با بیماران استفاده میکنند. در سالهای اخیر موج استفاده از این فناوری در صنعت خردهفروشی هم پررنگتر از پیش است. فروشندگان به کمک این فناوری به خریدار نشان میدهند؛ استفاده از آن محصول مشخص چه تجربهای ایجاد میکند و یا بازدید مجازی از فروشگاه از دیگر کاربردهای آن در صنعت خردهفروشی است.
یادگیری ماشینی (صنعتی شده)؛ شتابدهی در تحول دیجیتال
یادگیری ماشینی یکی از فناوریهای زیرمجموعه هوش مصنوعی است که اساساً به سیستمها کمک میکند بدون دخالت انسان بتوانند به دادهها دسترسی یابند و از آن برای یادگیری خود استفاده کنند. بهعنوان نمونه بهکارگیری راهکارهای هوش مصنوعی در صنایع تولیدی به کاهش تکرار خرابیهای تولید کمک میکند یا در صنعت بهداشت و سلامت از این فناوری برای تجزیهوتحلیل اطلاعات بالینی، پیشبینی نوع بیماری و برنامهریزی درمان استفاده میشود. همچنین در صنعت رسانه و سرگرمی، با تحلیل دادهها به کمک فناوری هوش مصنوعی میتوان توصیههای شخصیسازی شده به کاربر ارائه کرد.
فناوریهای کوانتومی؛ هوشمندسازی صنایع
این فناوریها شامل انواع متفاوتی از کامپیوترها با قدرت محاسبات بیشتر، حسگرها با قدرت پردازش بالاتر، ارتباطات و … است. کامپیوترهای کوانتومی نسل آینده پردازشهای کامپیوتری هستند که بیشک میتوانند دنیای فناوری اطلاعات را دگرگون کنند. انجام محاسبات پیچیده با کمک این فناوری منجر به پیشرفتهای بزرگی در صنایع هوافضا، فناوری اطلاعات و بهداشت و سلامت خواهد شد. بر اساس گزارش مکینزی؛ اگرچه فناوریهای کوانتومی اکنون برای همه صنایع کاربردی نیست اما دامنه کاربرد آن در صنایع متفاوتی ازجمله خودروسازی، مخابرات و خدمات مالی چشمگیر است.
نسل آینده توسعه نرمافزارها؛ بلوغ در صنعت نرمافزار
به نظر میرسد فناوریهای نسل آینده در صنعت نرمافزار در حال دگرگونی است. این دست فناوریها که شامل هوش مصنوعی هم هستند امکانی فراهم میکند که کاربران بدون کدنویسیهای پیچیده و تخصص فنی بتوانند نرمافزار طراحی کنند یا توسعه دهند. سرعت بیشتر، بهرهوری بالاتر و کاهش نیاز به نیروهای متخصص ازجمله مزایای بهرهمندی از این فناوریهاست. صنعت مالی یکی از حوزههایی است که به میزان زیادی در آینده نزدیک به شکل فراگیر از این فناوری استفاده خواهد کرد. اگرچه پیشبینی میشود نرمافزارهای کد نویسی نشده، امنیت کمتری داشته باشند اما روند رو به رشدی برای بهکارگیری این فناوری پیشبینی شده است.
وب 3؛ تحول در دنیای اینترنت
وب 3 مرحله تازهای از تکامل اینترنت است. تغییرات این مرحله اینترنت را هوشمندتر و آن را به سطح جدیدی منتقل میکند، تصور کنید هر بار که محصولی از یک وبسایت خردهفروشی مثل آمازون خریداری میکنید، اینترنت با تحلیل دادهها تلاش میکند توصیههای شخصیسازیشدهای به شما ارائه دهد بهعنوان نمونه الگوریتم وبسایت موارد دیگری که مشتریان آن محصول خریداری کردهاند را به شما معرفی میکند. در اصل اینترنت بهخودیخود بهسوی یادگیری و هوشمند شدن حرکت خواهد کرد.
به نظر میرسد مهمترین کاربرد وب 3 در صنعت رمز ارزهاست که منجر به ایجاد مدلهای کسبوکاری تازهای خواهد شد. با تمام این تفاسیر موانعی ازجمله مقررات نامشخص قانونی و نبود پروتکلهای استاندارد پیش روی این فناوری است.
هویت دیجیتال؛ بستری برای تحول دیجیتال
هویت دیجیتال تمامی اتفاقهایی است که توسط کاربر در فضای مجازی انجامشده است. هویت دیجیتال یا ردپای دیجیتال شامل آدرس اینترنتی تمام جستجوهای کاربر، سایتهای بازدید شده توسط او در هر زمان و مکان است. رد پای دیجیتال فرد شامل تمام اجزای اطلاعاتی ازجمله درخواستها و اجرای تراکنشها در سرویسهای آنلاین، تعاملات با دیگر افراد، اقدامات انجامشده با استفاده از برنامهها و دستگاهها، تعامل با محیط و اشیاء هوشمند و … است. کاربرد این فناوری در برخی صنایع مثل بهداشت و سلامت منجر به تغییرات عمدهای در این صنعت میشود بهعنوان نمونه تصور کنید تمامی سوابق پزشکی هر بیمار ذخیره شود، در نتیجه با این مدل تشخیص بیماری برای پزشک راحتتر و البته با تحلیل اطلاعات بیماران متعدد، احتمال پیدایش روشهای درمانی تازه افزایش مییابد.
به گزارش مکینزی؛ فناوریهایی که مبتنی بر تکنولوژیهای بلوغیافته هستند مثل هوش مصنوعی، رایانش ابری و اتصال پیشرفته از جنبه نوآوری، سودآوری و سرمایهگذاری نسبت به فناوریها با بلوغ کمتر، امتیاز بیشتری کسب کردهاند و بهتبع آن در صنایع متفاوتی کاربرد داشتهاند. بااینحال تردیدی نیست که فناوریهای با بلوغ کمتر مثل یادگیری ماشینی، واقعیت همهجانبه، هویت دیجیتال، فناوریهای کوانتومی و نسل آینده نرمافزارها، مزیتهای چشمگیری برای کسبوکارها ایجاد خواهند کرد، بهعنوان نمونه طبق آمارها؛ استفاده از یادگیری ماشینی در خطوط تولید نزدیک به 90 درصد زمان لازم برای تولید را کاهش میدهد. به هر شکل تجاریسازی این فناوریها مستلزم زمان بیشتری است اما بدیهی است که هرگز نمیتوان پیشبینی کرد که چه مدتزمانی طول میکشد تا این فناوریها در بخشها و صنایع مختلف پیادهسازی شوند.
