انویدیا و تسلا، و کلی استارتاپ و شرکت کوچک و بزرگ دیگر، طی چند سال اخیر به سودهای هنگفتی دست پیدا کرده‌اند. درست در زمانی که خیلی‌ها تصور می‌کردند سرمایه‌گذاری روی سخت‌افزار دیگر سودی ندارد، ظهور و رشدِ سرسام‌آور هوش مصنوعی، سخت‌افزار را هم با خود به پرواز درآورد! در این مقالهٔ بلاگ مکس نگاهی به اعداد و ارقام مربوطه به رشد شرکت‌های سخت‌افزاری، توجه سرمایه‌گذارها به این حوزه، و آیندهٔ سرمایه‌گذاری روی سخت‌افزار می‌پردازیم.

رشد بی‌سابقهٔ شرکت‌های سخت‌افزاری، ارزش‌آفرینی در عصر هوش مصنوعی

در اکتبر ۲۰۲۵، بازارهای جهانی شاهد رشد بی‌سابقهٔ شرکت‌های سخت‌افزاری بودند. به این دو نمونه در این حوزه توجه کنید:

• انویدیا با ارزش بازاری حدود ۴٫۴۳تریلیون دلار، ارزشمندترین شرکت جهان شناخته می‌شود. این غول سخت‌افزاری، که بر پایهٔ پردازنده‌های گرافیکی (GPU) برای هوش مصنوعی بنا شده است، از سال ۲۰۲۰ بیش از ۲۰برابر رشد کرده است!
• تسلا هم با ارزش بازاری حدود ۱٫۴۳تریلیون دلار، در رتبهٔ دهم شرکت‌های سوددِه قرار دارد. این شرکت نه‌فقط خودروهای الکتریکی تولید می‌کند، بلکه با تمرکز روی سخت‌افزارهای خودران و باتری‌های پیشرفته، زیرساخت‌های آینده را هم کنترل می‌کند.

این مثال‌ها نشان می‌دهند که سخت‌افزار دیگر یک حوزهٔ حاشیه‌ای نیست؛ بلکه هستهٔ اصلیِ ارزش‌آفرینی در عصر هوش مصنوعی به شمار می‌رود.

تا اینجای سال ۲۰۲۵ بازار سخت‌افزار هوش مصنوعی به ارزشی حدود ۶۶٫۸میلیارد دلار رسیده است، و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال ۲۰۳۴، با نرخ رشد ترکیبی سالیانهٔ (CAGR) حدوداً ۱۸درصدی، به بیش از ۲۹۶میلیارد دلار برسد.

سرمایه‌گذاری جهانی روی هوش مصنوعی هم که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال میلادی جاری به ۳۷۵میلیارد دلار برسد، تا ۲۰۲۶ از رقم هیجان‌انگیز ۵۰۰میلیارد دلار فراتر خواهد رفت.

چنین رشدی حاکی از وجودِ تقاضای فزاینده برای زیرساخت‌های فیزیکی است که نرم‌افزارهای هوش مصنوعی را پشتیبانی می‌کنند.

از تراشه‌های پیشرفته گرفته تا سنسورهایی که در شهرهای هوشمند به کار گرفته می‌شوند، سخت‌افزارها کنترل‌کننده‌های واقعیِ اقتصاد دیجیتال به شمار می‌روند.

«خندقِ» سخت‌افزار برای هوش مصنوعی، سود بیشتر برای سرمایه‌گذاران

نرم‌افزار در دنیای امروز به کالا تبدیل شده است. ابزارهای بدون کُدی مانند Bubble یا Adalo، دستیاران کُدگذاری هوش مصنوعی مثل GitHub Copilot، و چارچوب‌های منبع‌بازی مانند TensorFlow، فاصلهٔ بین ایده و اجرا را به حداقل رسانده‌اند.

بر اساس گزارش Stanford HAI، سرمایه‌گذاری خصوصی روی هوش مصنوعی مولّد طی سال ۲۰۲۵ به حدود ۳۴میلیارد دلار رسیده است که حاکی از رشدی ۱۸٫۷درصدی نسبت به سال قبل است، اما بیشترشان روی نرم‌افزار تمرکز دارند. البته چنین شتابی رقابت را شدیدتر کرده است، و در نتیجه حاشیهٔ سود کمتر می‌شود.

در مقابل، سخت‌افزار فیزیکی «خندقی» واقعی برای مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کند! سخت‌افزار یک‌بار نصب می‌شود، اما جایگزینیِ آن نه‌فقط فنی است، بلکه بارِ مالی و لجستیکی دارد.

برای مثال، هزینهٔ تعویض سنسورهای ترافیکی یا دوربین‌های نظارتی که به زیرساخت‌های شهری در شهرهای هوشمند متصل می‌شوند، می‌تواند به میلیون‌ها دلار برسد!

بازار سخت‌افزار هوش مصنوعی لبه (Edge AI) هم از حدود ۲۶میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ به رقم ۵۹میلیارد دلار در ۲۰۳۰ خواهد رسید که حاکی از رشدی ۱۷٫۶درصدی خواهد بود. این رشد به‌دلیلِ سختیِ کپی‌برداری از زیرساخت‌های فیزیکی است.

همکاری Adani Group با گوگل برای ساخت بزرگ‌ترین مرکز دادهٔ هوش مصنوعی هند در ویزاکاپاتنام مثالی قابل توجه برای این رویکرد است.

این پروژه، که در اکتبر ۲۰۲۵ اعلام عمومی شد، بر پایهٔ GPU و TPU برای آموزش مدل‌های عمیق بنا شده است، و اکوسیستمی برای بخش‌های حیاتی مانند بهداشت و کشاورزی ایجاد می‌کند.

چنین سخت‌افزاری نه‌تنها حضور دائمی دارد، بلکه دفاع‌پذیریِ آن از طریق کنترل زنجیرهٔ تأمین تضمین می‌شود. اما نقش نرم‌افزار در این میان چیست؟

نرم‌افزار همچنان مرتبط، اما بر پایهٔ سخت‌افزار

تصور غلط رایج این است که شرکت‌های سخت‌افزاری فقط سخت‌افزار تولید می‌کنند! اما در واقعیت بهترین فعالان این حوزه پلتفرم‌های ترکیبی هستند.

چنین پلتفرم‌هایی یک‌بار مستقر می‌شوند، و بعد از آن می‌توانند از طریق به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری، ویژگی‌های جدید، تحلیل‌های داده، ادغام‌ها و لایه‌های هوش مصنوعی، ارزش افزوده ایجاد کنند.

در چنین حالتی، واحد پایهٔ سخت‌افزاری به «نمایندهٔ فروش دائمی» تبدیل می‌شود، و فروش‌های اضافی را، بدون نیاز به فروش مجددِ محصول اصلی، تسهیل می‌کند.

انویدیا نمونهٔ کلاسیک این رویکرد است. کوچک‌ترین سوپرکامپیوتر هوش مصنوعی جهان، با نام DGX Spark، که اخیراً به ایلان ماسک تحویل داده شد، نه‌تنها سخت‌افزار است، بلکه اکوسیستمی برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند.

این دستگاه، که در DGX-1 سال ۲۰۱۶ ریشه دارد، نشان‌دهندهٔ تکامل از سخت‌افزار خالص به پلتفرم‌های هوشمند است. جن سون هوانگ، مدیرعامل انویدیا، آن را ابزاری برای «جرقه‌زدن نوآوری‌های بزرگ» توصیف کرده است.

در حوزهٔ شهرهای هوشمند، استارتاپ‌هایی مانند Sidewalk Labs (از آلفابت) یا Amply Power، سخت‌افزارهای شارژ الکتریکی را با نرم‌افزارهای بهینه‌سازی ترافیک ادغام می‌کنند.

بر اساس گزارش استارتاپ اینسایتس، ۲۰ استارتاپ برتر شهرهای هوشمند، مانند Placemeter و StreetLight Data، بر پایهٔ سنسورهای فیزیکی و هوش مصنوعی لبه کار می‌کنند. این شرکت‌ها، با تمرکز روی زیرساخت‌های فیزیکی، درآمدهایی مکرر از داده‌های تحلیلی کسب می‌کنند.

علاوه‌بر این‌ها، استارتاپ‌های تراشهٔ هوش مصنوعی، مانند Groq و Tenstorrent، که تا اینجای سال ۲۰۲۵ بیش از ۱۰۰میلیون دلار سرمایه جذب کرده‌اند، سخت‌افزارهای تخصصی برای استنتاج هوش مصنوعی ارائه می‌دهند.

استارتاپ Groq، با تراشه‌های LPU (Language Processing Unit)، سرعت پردازش را ۱۰برابر افزایش می‌دهد، و نرم‌افزارهای مولّد را بر پایهٔ آن اجرا می‌کند.

تعصب علیه سخت‌افزار، بقایای زخم‌های گذشته

بسیاری از سرمایه‌گذاران، به‌خاطر شکست‌های گذشته در این حوزه، هنوز از سخت‌افزار دوری می‌کنند. آن‌ها در دوره‌هایی با سوزاندن سرمایهٔ فراوان، تأخیر در تولید، و زنجیره‌های تأمین پیچیده روبه‌رو بودند.

اما همهٔ این فرضیات طی یکی‌دو سال اخیر منسوخ شدند. پیشرفت‌هایی مانند نمونه‌سازی سریع با چاپ سه‌بُعدی، تولید قراردادی جهانی (مانند Foxconn) و مدل‌های درآمد مکرر (SaaS برای سخت‌افزار)، اقتصادِ این حوزه را دگرگون کرده‌اند.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر در نیمهٔ اول ۲۰۲۵، بالغ‌بر ۴۷میلیارد دلار در قالب ۲۲۴۸ رویداد تأمین مالی جذب کرده است، که بخشی قابل توجه از آن به سخت‌افزار اختصاص یافته است.

بر اساس آمار TechCrunch، تعداد ۳۳ استارتاپ هوش مصنوعی در ایالات متحده، که بر پایهٔ سخت‌افزار فعالیت می‌کنند، بیش از ۱۰۰میلیون دلار جذب کرده‌اند. شتاب‌دهندهٔ معروف Y Combinator هم حمایت‌های زیادی از استارتاپ‌های سخت‌افزاری به عمل می‌آورد.

در فهرست Seedtable، تعداد ۶۹ استارتاپ سخت‌افزاری برتر ۲۰۲۵، مانند SupraOracles و OpenAI، رشدی مقیاس‌پذیر نشان می‌دهند. مجلهٔ Forbes فقط دو شرکت سخت‌افزاری را در فهرست شرکت‌های میلیارددلاری ۲۰۲۵ قرار داده است، اما همین عدد هم حاکی از ظرفیت این حوزه است.

پیشرفت‌های فنی مانند تراشک‌های (chiplets) انویدیا، یا ASICهای اختصاصی در Zama FHE، هزینه‌ها را تا حد زیادی کاهش داده‌اند، و حاشیهٔ سود را به ۴۰ تا ۵۰درصد رسانده‌اند.

جمع‌بندی

آمار و ارقام می‌گویند نسل بعدیِ غول‌های فناوری از زیرساخت‌های سیلیکونی و فولادی ساخته می‌شوند. سخت‌افزار، از تراشه‌های هوش مصنوعی گرفته تا مراکز دادهٔ شهرهای هوشمند، آینده را شکل می‌دهند. بنابراین سرمایه‌گذاری در این حوزه کلیدی برای رهبری در انقلاب دیجیتال به شمار می‌رود. نظر شما دربارهٔ آیندهٔ سرمایه‌گذاری روی سخت‌افزارهای مورد نیاز هوش مصنوعی چیست؟